Korrektur

Somme tastefeil får ein lyst til berre å la stå:

Ein analyse som den over er feristande.

Diverre oppdaga eg tastefeilen, og klarte ikkje å la vere å leike vaksen. Så eg retta han.

Ein av favorittane mine er likevel noko som korkje var tastefeil eller feil i det heile teke, men berre ei litt uheldig orddeling ved lineskift i bladet Norvega Esperantisto for nokre år sidan. Diverre vedtok grafikaren (fru Judith) å endre det slik at det likevel ikkje kom på prent med denne orddelinga:

la vigla tra-
fiko

Eg er altfor blyg til å forklare kva det samansette ordet tra–fiko tyder. Men «la vigla trafiko», slik det vart til slutt og eigentleg skulle vere, tyder i alle fall ‘den livlege trafikken’.

Read Full Post »

Eg er ikkje på Facebook

Er det nokon som hugsar Sixdegrees? Plutseleg var alle med der, og det rausa inn med oppmodingar om å melde seg inn. Eg rakk aldri å melde meg inn før det var over.

Sidan kom det andre nettstader for sosiale nettverk av ymse slag. Eg har til dømes ikkje tal på kor mange invitasjonar eg har fått til LinkedIn og Orkut. Eitt av dei siste nettfenomena i denne sjangeren er Facebook, og eg reknar sjølvsagt med at det skal gå av moten i løpet av månaden. Hm, at Facebook går av moten i løpet av månaden, har vore orsakinga mi i to år no. Heh. For eg er altså ikkje på Facebook.

Andre orsakingar for dette er at eg er noko lat. Og litt skeptisk til å ta aktivt stilling til kor godt eg kjenner folk.

I tillegg, og det er kanskje det verste, så har eg denne pinlege eigenskapen at eg har altfor lett for å gløyme både namn og andlet. Og plutseleg bankar det folk på døra som eg ikkje veit kven er, ikkje sant. Men som eg burde vite kven er, i alle fall om dei bankar på Facebook-døra for å vere venen min.

Eg plar gjerne fortelje om han som eg sat saman med på tyskstudiet i eit heilt år. Då andre semesteret tok til, måtte eg vedgå for han at eg hadde gløymt namnet hans. (Hei, Trond, om du les dette!) Trond er forresten ein veldig hyggjeleg fyr, og me har sidan både budd på studenthybel i same sokkel, og me har halde tale i bryllaupa til kvarandre.

Bloggane her på WordPress har statistikksider som m.a. viser korleis folk finn fram til bloggen. (Det er utruleg mange som kjem hit fordi dei har googla etter «normativ deskriptiv». Og no vert det vel endå fleire.) For nokre månader sidan dukka det opp ein referanse frå Facebook, og til mi overrasking oppdaga eg at det fanst ei Facebook-side som var oppkalla etter meg, at eg var klassifisert som «kjendis/offentleg person», og at tilhengjarane mine heitte det same som studentane mine. Sidan eg ikkje er på Facebook, skjønar eg meg lite på slikt, men eg visste så avgjort at dette var ei ære.

Den vesle ulempa med å verte ei slik ære til del er at det er lett for folk å tru at det er eg sjølv som har oppretta sida:

I mars la min amerikanske slektning Janice att ei melding til meg på veggen til den Facebook-sida, og fru Judith (som er moderne og dermed på Facebook, og som har forklart meg kva ein vegg er) sende ei melding tilbake om korleis ting heng saman.

No i juni spurde min gamle medstudent Monica på den nemnde veggen:

Hallo Jardar, long time no seen -som det heiter på godt nynorsk :-) Kvifor har du ikkje vanleg profil? Det er litt skummelt å klikka på «bli tilhengjar»…

Og ho fekk svar frå Bjørg:

Heihei :) Enig med Monica: Det er veldig sleipt av deg å forlange at man skal bli tilhenger av deg for å kunne skrive på veggen din altså! :P

Ja, korleis skal ein svare, når ein sjølv ikkje er på Facebook? Nja, ein kan nyte godt av den moderne kona si igjen. Ho har no lagt att ei melding der om at eg ikkje er på Facebook, men at eg har blogg og dermed ikkje er heilt i steinalderen likevel.

Så no har eg blogga om det. Ah, eg er så moderne at! 🙂

Read Full Post »

iPhoto ’09

Fyrst likte eg iPhoto ’09. No er eg ikkje så glad i det lenger.

I iPhoto vert bileta grupperte til hendingar (hendelser, events). No er iPhoto sjølvsagt eit databaseprogram og ikkje eit filbehandlingsprogram, men likevel: Tidlegare har det vore slik at når eg har importert nye bilete til ei gamal hending, så har desse nye bileta lagt seg fint inn i mappa (på harddisken) som har det same namnet som hendinga. Denne mappa er rett nok ikkje synleg i det daglege, ho ligg inne i iPhoto-biblioteket.

I iPhoto ’09 fungerer det ikkje slik lenger. Fyrst importerte eg mine eigne bilete frå turen til Os, redigerte dei og flikka litt her og der. Sidan importerte eg bilete som eg hadde fått frå andre som hadde vore til stades. Det viste seg då at dei nyimporterte bileta la seg i ei anna mappe enn dei fyrst importerte bileta, og at dei heldt seg i separate mapper trass i at bileta vart samla til éi hending i sjølve iPhoto.

Ein skal sjølvsagt ikkje rote for mykje i iPhoto-biblioteket same kva (då kan databasen fort slå seg rang), men det finst faktisk grunnar til å ta ein kik av og til. For noko sidan var eg i tvil om kva slags eksport eg hadde brukt på bileta som eg hadde lasta opp til Eurofoto, og då var det kjekt å kunne samanlikne dei opplasta bileta – på filnivå – med dei originale og modifiserte bileta som låg i iPhoto-biblioteket. Det er mykje enklare å gjere dette når alle bileta frå ei hending ligg samla og ikkje er fordelte på fem mapper med meir eller mindre tilfeldige namn (som aldri endrar seg). Det finst jo også lokalmeny-val i iPhoto for å sjå på filene. Men no vert altså import-historikken teken vare på til evig tid i filstrukturen.

Ein annan grunn til at den gamle løysinga var betre, er at dersom iPhoto-databasen rotar seg til (for slikt kan skje), og ein ikkje har backup, så er det mykje enklare å rekonstruere biletsamlinga si dersom filstrukturen gjenspeglar databasestrukturen. Redundans er ein fin ting.

Det andre eg misliker med nye iPhoto, er at ved import vert nokre av bileta automatisk modifiserte. Eit bilete eg importerte av Judith no nettopp, vart modifisert, eg aner ikkje kva eller kvifor: I hjelpeteksten til iPhoto ’09 står det at iPhoto automatisk prøver å fjerne raude augo frå slikt som programmet meiner er eit andlet. Men då eg samanlikna originalfila med den modifiserte fila, såg eg ikkje raude augo nokon stad. Ein annan ting er jo at andletsgjenkjenninga til iPhoto kan identifisere både hjulkapslar og serviettar som andlet, og då vert vel desse fort modifiserte allereie før ein har fått sjansen til å seie ifrå til iPhoto om at dette ikkje var eit andlet?

Løysinga på det fyrste problemet er å vente til ein har alle dei bileta som ein har tenkt å importere for ei gjeven hending. (Og det er lettare sagt enn gjort dersom ein skal ha bilete frå fleire fotografar.)

Løysinga på det andre problemet er å markere alle dei nyimporterte bileta, høgreklikke og velje «Gjenopprett original».

Eg liker ikkje denne tendensen som Apple har fått til å ta kontrollen frå brukaren. Det finst ikkje eingong eit preferanseval for å sleppe denne automatiske modifiseringa.

Oppdatering 16.7.2009: Gjenoppretting av original fungerer ikkje. Les meir her.

Read Full Post »

Tungtransport

Tenk deg at du er på veg frå Vestlandet til Trøndelag. Du er tungt lasta, og kjem inn i Lærdalstunnelen, som med 2,5 mils lengd er verdas lengste vegtunnel. Tenk deg så at du får ein utanlandsk turist framføre deg som køyrer litt under fartsgrensa, og at dette ikkje gjer deg noko, ettersom du som sagt er tungt lasta. Unnabakke er det òg, og det er altså i ein tunnel utan høve til å køyre varsamt i grøfta.

Tenk deg no at du ser nokre lys i sladrespegelen. Dei nærmar seg mykje raskare enn avstanden opp til fartsgrensa skulle tilseie. Du skjønar fort at dette er ein trailer. Traileren nærmar seg, du prøver å setje opp farten for å gje traileren eit par sekund ekstra å bremse ned på, men framfor deg har du altså framleis din utanlandske turistkollega. Det freistar heller ikkje å køyre forbi og kollidere med møtande trafikk så langt inne i fjellet.

Traileren legg seg fem meter bak deg, blinkar med fjernlysa, og er så tøff at det er ikkje måte på. Du merkar framleis at det altså er unnabakke. Kan det vere at traileren prøver å få seg rennfart? Rennfart fram mot rundkøyringa som du veit er rett utanfor tunnelen? Nei, neppe.

Langt der framme veit du at det finst ein fjellhall der du kan køyre ut for å sleppe svineriet forbi deg og tettare inn på den stakkars utanlandske turisten, men du er i tvil om du vil rekke å slakke ned og køyre ut, for fem meters avstand til traileren gjev ikkje mykje slingringsmonn med farten.

Kva ville du gjort i ein slik situasjon? Kanskje ville du gjort som eg (ved hjelp av privatsekretæren i passasjersetet): notert deg datoen (måndag 15. juni 2009), klokkeslettet (15:15), registreringsnumeret til traileren (DL 76914) og namnet på eigaren (Nye Kolsrud Transport), og deretter skrive om det i bloggen din.

Read Full Post »

Esperantoflagg ved Os rådhus

Utanfor rådhuset til Os kommune i Hordaland vert det flagga med eitt esperantoflagg og to norske flagg denne helga. Grunnen er at Norsk Esperanto-Forbund har landsmøte på Osøyro.

Men landsmøte i esperantoforbundet, kvifor skulle det kvalifisere til flagging utanfor rådhuset?

Jau, Os har ei viktig rolle i norsk esperantohistorie, for frå Os kom Haldor Midthus, mannen som vert rekna som grunnleggjar av den norske esperantorørsla i 1896, berre ni år etter at språket vart lansert. Som mange andre esperantobrukarar på den tida var han ein tidlegare volapükist som hadde meldt overgang til det nye språket. Midthus var visst ikkje den fyrste norske esperantobrukaren, men han var den fyrste som arbeidde aktivt med å utbreie det. Han deltok også på den fyrste internasjonale esperantokongressen i 1905, og vart vald inn i eit språkleg tillitsverv der.

Allereie året etter døydde han, og dermed rakk han ikkje å oppleve at norske esperantobrukarar organiserte seg: Den eldste klubben i landet er Trondheim esperantoklubb frå 1907 (i dag med litt over 20 medlemmer), medan Norsk Esperanto-Forbund ikkje vart skipa før i 1911. Forbundet har i dag noko over to hundre medlemmer, og oppunder tretti av desse fann vegen til landsmøtet.

Støtta som i dag står på grava til Haldor Midthus, vart reist av norske esperantistar i 1955, og seier:

Haldor Midthus
✩ 6.10.1841 – ✝ 31.3.1906
grunnla den norske
esperantobevegelse
1896.

103 år etter at han døydde, og i samband med opninga av landsmøtet fredag 12. juni 2009, heldt Elna Matland ein tale ved grava hans ved Os kyrkje. Ho var med på å få støtta reist for 54 år sidan. Ulf Lunde frå styret la ned ein krans på vegner av Norsk Esperanto-Forbund.

Foto av Haldor Midthus: Wikimedia Commons
Foto elles: Jardar Eggesbø Abrahamsen

Read Full Post »

Telefonkatalogen

Avisene fortalde i går at Telefonkatalogen (Gule Sider, Eniro) har offentleggjort fødselsdatoane til telefoneigarane. Men sidan det berre er dag og månad (og ikkje år, for det kan folk finne i skattelistene i staden), så treng ein ikkje noko samtykke for å kople saman telefon-, adresse- og fødselsdata på denne måten. Folk kan jo alltids logge seg på gulesider.no og fjerne fødselsdatoen sin sjølve.

Jau då. Eg ser føre meg alle åttiåringane som tek imot PIN-kode på SMS, slik at dei deretter kan registrere seg som brukar på gulesider.no, med e-postadressa si som brukarnamn, før dei loggar seg inn og endrar preferansane for oppføringa si (medrekna det automatiske samtykket til å få tilsendt spam). Ja ja.

Men som det står på registreringssida:

For å sikre identifisering og hindre misbruk av tjenesten vil vi kontrollere dine opplysninger mot Folkeregisteret.

Ja, supert. Og gulesider.no er til og med medlem i Trygg katalog. Difor legg gulesider.no vinn på å vere nettopp ein trygg katalog som ikkje kan misbrukast. Og difor kan ein opprette ein brukar (altså registrere seg) på gulesider.no berre dersom ein tastar inn korrekt fødselsdato og postnummer i tillegg til eit vilkårleg mobilnummer som registrerings-PIN-koden skal sendast til.

Eg klarte å få tilsendt PIN-koden til min mobil for ein person som ikkje er meg, og eg kunne enkelt ha oppretta brukarnamn og passord, og kunne like enkelt ha endra telefonkatalog-opplysningane for vedkomande. Takka vere dei opplysningane som gulesider.no sjølv deler ut no. Hurra for formuleringa «For å sikre identifisering og hindre misbruk av tjenesten».

For å opprette brukar må du elles krysse av på at du godtek avtalevilkåra. Så før du kan reservere deg mot det som du aldri inngjekk nokon avtale om, må du altså inngå eit kundeforhold og godta avtalevilkåra. Skal tru om du er juridisk bunden av avtalevilkår som du signerer under tvang?

Kanskje eg skal opprette ei teneste, eg òg, der folk kan unngå å verte råka av ubedne tilleggstenester dersom dei berre passar på å verte kundane mine og godta avtalevilkåra som eg sjølv definerer. Hm, kva heiter dette no igjen? Utpressing?

For å føregripe protestane frå dei som synest at denne (visstnok lovlege) «tilleggstenesta» på Telefonkatalogen er å gjere livet vel lett for identitetstjuvane, har Eniro lagt ut denne meldinga, som framleis kan lesast pr. i dag:

Kan dette misbrukes til å stjele identiteten min?
For å sikre identifisering og hindre misbruk av tjenesten vil vi kontrollere dine opplysninger mot Folkeregisteret. Å misbruke en annens identitet er for øvrig brudd på norsk lov. Identitetstyveri rammes av bl.a. ulike bestemmelser i straffeloven. Dersom du har blitt utsatt for identitetstyveri, meld ifra umiddelbart til nærmeste politikontor. Du kan få mer tips om identitetstyveri på Wikipedia. Dersom du ønsker hjelp fra Telefonkatalogen.no for å spore opp noen som har stjålet din identitet, er vi avhengig av at det foreligger en politianmeldelse, og at henvendelsen angående oppsporing kommer fra politiet.

Eg tykte dette var uklart formulert, så her kjem mi omsetjing til norsk:

Kan dette misbrukast til å stele identiteten min?
For å hindre misbruk har vi kontrollert at personopplysningane som identitetstjuvane finn om deg, er nøyaktige. Dessutan er det jo ikkje lov å misbruke identiteten til folk, så det så. Men om du likevel vil vite meir om fenomenet, kan du lese om det på Wikipedia. Og skulle nokon stele identiteten din, er det jo berre å kontakte politiet, vel. Er du dum, eller?

Men det er altså lov å gjere det som Telefonkatalogen har gjort. Og kvifor har dei gjort det? Til Dagbladet seier dei:

– Dette er en måte å skille mellom to personer med samme navn.

Eh ja. To personar med same namn skil ein mellom ved hjelp av eksakt fødselsdato, ikkje ved hjelp av adresse eller til naud alder (fødselsår). For den eksakt fødselsdatoen er noko me hugsar oftare enn me hugsar adressa.

Til VG uttaler dei:

– Det legges ut først og fremst for å berike tjenesten, ved å få frem fødselsdato blir det lettere å finne frem til riktig person. Dette er basert på innspill fra brukerne og noe de ønsker seg.

Å, då så. Kjære telefonkatalogen vår, her kjem eit innspel frå meg: Hadde det ikkje vore praktisk om me kunne få sjå kredittkortnummera til folk òg? Dei er jo så lette å gløyme. Så neste gong eg skal kjøpe noko på nett, så kan eg berre slå opp i telefonkatalogen, og treng ikkje å gå ned til lommeboka mi og hente kredittkortet mitt. Og me treng ikkje vere redde for at kredittkortopplysningane skal verte misbrukte. For telefonkatalogen har passa på at opplysningane er heilt korrekte, og dessutan er det jo uloveleg å misbruke slike opplysningar.

Read Full Post »

Ny bok

Judith har allereie blogga om det, og eg låner faksimilen frå henne. For i går, på laurdag, var me og henta opplaget til boka Dek kvin jaroj da Lingvaj paĝoj. Elektitaj tekstoj el Norvega Esperantisto 1990–2005. (Eller på norsk: Femten år med Lingvaj paĝoj. Utvalde tekstar frå Norvega Esperantisto 1990–2005.)

«Lingvaj paĝoj» (Språksider) er ein vignett som har gått att i mange år i medlemsbladet til Norsk Esperanto-Forbund, Norvega Esperantisto. Judith har redigert boka, og eg har fått lov til å skrive innleiingar til nokre av kapitla (om kvardagsord, etymologi, preposisjonar, affiks og kapittelet med tekstar for nye og gamle esperantobrukarar.

At kvardagsord er viktige i språket, seier seg sjølv. Også etymologi (ordhistorie), preposisjonar og affiks (føre- og etterstavingar) har med språk å gjere. Frå innleiinga til kapittelet for nye og gamle kan eg som ein smakebit sitere opninga:

Som nybyrjarar høyrer vi gjerne at esperanto har berre 16 reglar. Men etter kvart skjønar vi at dette ikkje kan stemme. I boka Fundamento de Esperanto, som kom ut i 1905, er det rett nok ramsa opp 16 reglar, men dette er berre nokre grunnprinsipp m.a. om korleis formverket skal sjå ut, til dømes at substantiv endar på -o og adjektiv på -a. Grunnleggjande sett er dette likevel berre ei overflatisk innføring i språket, og dei 16 reglane seier lite om korleis språket skal brukast.

Som nybyrjarar høyrer vi gjerne at esperanto har berre 16 reglar. Men etter kvart skjønar vi at dette ikkje kan stemme.

Dei 16 reglane er nemleg ei mistyding. Dei er berre eit pedagogisk vinkla grunnriss av m.a. formverket, og seier fint lite om korleis formverket m.m. faktisk skal brukast. Så då kan eg fortelje om eit unntak som ein sjeldan finn nemnt i lærebøkene, og som berre har oppstått uplanlagt fordi me som menneske er grammatiske vesen. Og så fortel eg om eit unntak til unntaket, og deretter:

Ikkje noko språk kan dekkjast av 16 reglar, og slik er det også med esperanto. Når mange likevel opplever esperanto som relativt enkelt å lære, er det kanskje nettopp fordi formverket er lett å pugge.

Men vil du vite meir, får kjøpe boka (kontakt meg eller Judith) eller overtale meg til å fortelje meir. Prisen er 175 kroner. Tekstane er på norsk og esperanto om kvarandre, og målgruppa er veldig romsleg definert.

Til slutt, før nokon protesterer på tittelen og dei femten åra: Ja, kalenderåra 1990–2005 utgjer til saman 16 år, ikkje 15. Men tekstane i denne boka er henta frå ein periode på 15 år og eit par månader.

Heilt til slutt: Framsideillustrasjonen er av Christian Moe, og demonstrerer partisippsystemet.

Read Full Post »

Harddisk

Onsdag 13. mai om kvelden:

Macen ville ikkje ta omstart. Eg fekk berre kvit skjerm.
Boot frå Leopard-DVD. Start Disk Utility.
«Ugyldig nodestruktur.» Juhu.

Torsdag 14. mai:

Prøvde meg på ein fsck -rf /dev/disk1s2 i rundt fjorten timar utan hell.
Disk Utility igjen.
«S.M.A.R.T.-status: svikter»

Greitt, då var det ikkje lenger håp om tvil. Harddisken hadde krasja. Heldigvis hadde eg ein timegamal backup, og med AppleCare til 2190 kroner skulle alt vere i orden.

Det vil seie, eg ringde Eplehuset. Eplehuset er autorisert Apple-verkstad, men kan ikkje bruke av sine eigne diskar til slikt. For ettersom eg har betalt 2190 kroner for AppleCare-tenester og utvida garanti og sånt, må disken tingast frå Apple i Nederland. Eplehuset fortalde at dei dermed neppe ville få ny disk via AppleCare før over helga.

Fredag 15. mai:

Eg leverte disken til Eplehuset, og kjøpte same dag ny og større disk av eit betre merke for 679 kroner. Eg kunne jo ikkje sitje heile helga utan datamaskin, no i semesterinnspurten og greier. Ein har jo ein jobb å gjere. Så får eg heller få ein reservedisk over helga, når det kjem ny disk frå Nederland med AppleCare og spesialsørvis til 2190 kroner.

Onsdag 20. mai:

Telefon frå Eplehuset. No har dei byrja å sjå på disken min, og lurer på om eg kan forklare kvifor han er på 160 GB. Serienummeret til denne maskina indikerer jo at det skal vere berre 120 GB. Dessutan har ikkje disken noko eplesymbol, slik alle diskar frå Apple skal ha. Så det så.

Dette kan vere fordi maskina vart spesialtinga med større disk, føreslo eg. Det var difor det tok så uhorveleg lang tid å få maskina frå Nederland i si tid. Dessutan har Eplehuset skifta disk på denne maskina via AppleCare før, for dette er nemleg andre gongen på to år at Apples Hitachi-disk krasjar. Og til slutt fann Eplehuset det i papira sine at det hadde seg slik. Så det så.

Tysdag 2. juni:

SMS frå Eplehuset: «Din harddisk er ferdig på service, og kan hentes hos Eplehuset.» Å ja, harddisken, ja. Dét var òg noko.

Read Full Post »